Het menselijk lichaam heeft een intern biologisch ritme dat wordt gereguleerd door een interne klok, ook wel het circadiane ritme genoemd. Dit ritme heeft een cyclus van ongeveer 24 uur en regelt verschillende fysiologische processen in het lichaam, waaronder de afgifte van bepaalde hormonen. Twee belangrijke hormonen die geassocieerd zijn met het circadiane ritme zijn melatonine en cortisol.

Melatonine:
Melatonine staat bekend als het “slaaphormoon”. Het wordt geproduceerd door de pijnappelklier in de hersenen en speelt een cruciale rol bij het reguleren van de slaap-waakcyclus. De afgifte van melatonine wordt gestimuleerd door duisternis en onderdrukt door licht. Melatonine niveaus stijgen gewoonlijk ’s avonds, waardoor slaperigheid ontstaat, en dalen weer in de ochtend bij blootstelling aan daglicht.

Cortisol:
Cortisol, ook wel bekend als het “stresshormoon”, wordt geproduceerd door de bijnieren. Het speelt een rol bij het reguleren van verschillende lichaamsfuncties, waaronder metabolisme, bloedsuikerspiegel en immuunrespons. Cortisolniveaus volgen doorgaans een circadiaan ritme, met een piek in de vroege ochtend om alertheid te bevorderen en een daling in de avond om de slaap voor te bereiden.

Het samenspel tussen melatonine en cortisol zorgt voor een gecoördineerd ritme van wakker zijn en slapen, en ze zijn in zekere zin tegenpolen van elkaar. Melatonine stijgt wanneer het donker wordt en bevordert slaap, terwijl cortisol stijgt bij het ochtendgloren om alertheid en activiteit te ondersteunen.

Het handhaven van een regelmatig slaap-waakpatroon, blootstelling aan natuurlijk licht gedurende de dag en het verminderen van blootstelling aan kunstlicht in de avond kunnen allemaal bijdragen aan het handhaven van een gezond circadiaan ritme. Onregelmatigheden in dit ritme, bijvoorbeeld door onregelmatige werktijden of jetlag, kunnen de afgifte van melatonine en cortisol beïnvloeden, wat slaapproblemen en andere gezondheidsproblemen kan veroorzaken.